Vandaag
kreeg ik een mooi bericht over mijn nieren. Ik was ter controle bij mijn
internist, dokter Verburg in het ziekenhuis. De uitslag van mijn bloedtest van
december was binnen. Alle waarden goed. Maar wat vooral opviel was dat mijn
nieren 100% werken. En volgende dokter Verburg ben ik de enige diabeet met meer
dan 50 jaar diabetes die zulke goede nieren heeft. Bij de meeste diabeten loopt
de werking van de nieren blijkbaar terug.
Ik riep
meteen: dat komt door Psalm 139, want daar staat in de verzen 13 en 14:
"Want Gij hebt mijn nieren gevormd, mij in de schoot van mijn moeder
geweven. Ik loof U, omdat ik gans wonderbaar ben toebereid, wonderbaar zijn uw
werken; mijn ziel weet dat zeer wel."
Ik zocht
even verder op internet en kwam nog een mooi stuk tegen over nieren proeven,
zo'n prachtige uitdrukking. Op de website van 'Onze Taal' hebben ze er een
stukje aan gewijd, als volgt:
Waar komt de
uitdrukking iemand de nieren proeven vandaan?
Iemand de nieren proeven betekent ‘iemand proberen te doorgronden, iemands
werkelijke mening peilen’ en ‘proberen te weten te komen wat iemand werkelijk
waard is’.
Deze
zegswijze gaat terug op de Bijbel. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT)
zegt hierover: “In Bijbeltaal worden de nieren, binnen in het lichaam gelegen,
genoemd als zinnebeeld van het innigste van het gemoed.” Proeven betekent
in deze uitdrukking ‘iemands morele waarde keuren, iemand doorgronden’ en heeft
met beproeven te maken; het is dus een ander proeven dan in
bijvoorbeeld wijn proeven.
In het
Bijbelboek Psalm 7:10 staat: “U die hart en nieren doorgrondt
[in oudere vertalingen: proeft of beproeft] bent een
rechtvaardige God” en in Jeremia 17:10: “Ik, de HEER, ben het die het hart
doorgrondt, die nieren toetst [in oudere vertalingen: proeft], die
aan ieder geeft wat hij verdient.” De uitdrukking komt al eeuwen voor; het WNT
geeft bijvoorbeeld een citaat uit 1557 van Wilhelmus Gnapheus, een geestelijke
en schrijver die een belangrijke rol had in de Reformatie in Nederland: “Hy
[= God] proeft de nieren ende kent de herten [= harten].”
Ook in
hart en nieren (‘door en door’) gaat terug op de Bijbel. Naast de nieren
staat immers ook het hart vaak voor het diepste innerlijk van de mens. Het
zijn als het ware de plaatsen waar zijn diepste gevoelens en gedachten
gevestigd zijn.
Ondanks dat
ik behoorlijke beschadigingen heb opgelopen in mijn lichaam door diabetes, voel
ik me zeer gezegend door mijn 100% werkende nieren. Godzijdank!
